จะว่าไปแล้ว การเลือกลงทุนตราสารหนี้ก็เหมือนกับการเลือกคบแฟนสักคนนะครับคือเราไม่ควรดูเฉพาะภาพลักษณ์ภายนอกเพียงอย่างเดียว แต่ควรพิจารณานิสัยใจคอ ทัศนคติ หรือรูปแบบการใช้ชีวิตด้วย สำหรับการเลือกตราสารหนี้เพื่อลงทุนก็เช่นกันเราจะดูที่ผลตอบแทนที่สูงๆ เพียงอย่างเดียวไม่ได้หากต้องการลงทุนแล้วยังสามารถนอนหลับได้อย่างสบายใจเราต้องพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ ด้วยเพื่อลดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นโดยมี 5 ขั้นตอนหลักๆ ในการเลือกแฟนซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการเลือกตราสารหนี้ได้ดังนี้

1. ตอบตัวเองให้ได้ว่ามีสเป็คในใจแบบไหน : เราทุกคนมีสเป็คเป็นของตัวเองว่าเราสนใจหรือชอบคนที่มีนิสัยและรูปร่างหน้าตาแบบใด ในการเลือกตราสารหนี้นั้นเมื่อเรารู้แล้วว่าตราสารหนี้หลัก ๆ มีประเภทใดบ้าง ก็จะทำให้เราจำกัดขอบเขตประเภทของตราสารหนี้ที่เราสนใจได้ไม่ยาก เช่น คนที่ชอบความมั่นคงมาก ๆ ก็อาจจะมุ่งเน้นไปที่พันธบัตรออมทรัพย์หรือหุ้นกู้ที่เรตติ้งสูง ๆ ขณะที่คนที่เน้นดอกเบี้ยสูง ๆ และรับความเสี่ยงได้ก็อาจจะพิจารณาหุ้นกู้ที่มีเรตติ้งไม่สูงนัก หรือที่เรียกว่า High Yield Bondเป็นต้น

2. ใช้เวลาศึกษาและทำความรู้จัก :เวลาที่เรารู้สึกถูกใจใครสักคน เราไม่ควรรีบร้อนตกลงปลงใจที่จะพัฒนาความสัมพันธ์ในทันทีเพราะเรายังไม่ได้รู้จักอีกฝ่ายมากพอ จึงต้องใช้เวลาในการพูดคุยและทำความรู้จักนิสัย ทัศนคติ และในมุมอื่น ๆ ซึ่งกันและกันมากขึ้น การเลือกตราสารหนี้ก็เช่นกันครับ ก่อนที่เราจะตัดสินใจลงทุนตราสารหนี้ใด ๆ เราก็ต้องศึกษาให้เข้าใจว่าตราสารหนี้ที่เราจะลงทุนว่ามีลักษณะอย่างไรบ้าง เช่น บริษัทที่ออกมีความมั่นคงมากน้อยเพียงใด ความเสี่ยงมีอะไรบ้าง มีสิทธิแฝงหรือไม่ เป็นต้น ซึ่งเราสามารถหาอ่านข้อมูลเหล่านี้ได้จากหนังสือชี้ชวนที่ได้บอกรายละเอียดไว้อย่างครบถ้วน

3. พิจารณาข้อดีข้อเสียเพื่อชั่งน้ำหนักว่าจะไปกันได้หรือไม่ :เมื่อเราได้เรียนรู้และศึกษากันระดับหนึ่งก็จะเริ่มเห็นถึงข้อดีข้อด้อยของอีกฝ่าย เราก็พอจะตอบตัวเองได้แล้วว่าเราสามารถที่จะพัฒนาความสัมพันธ์เพื่อไปต่อได้หรือไม่ เมื่อเทียบกับการเลือกตราสารหนี้ หลังจากที่เราได้ศึกษาข้อมูลจากหนังสือชี้ชวนก็จะทำให้เราพอจะประเมินความเหมาะสมและความเสี่ยงของตราสารหนี้ที่เราสนใจจะลงทุนได้ว่าตราสารหนี้นี้เหมาะกับเราหรือไม่

4. สำรวจความพร้อมของตัวเอง :หลังจากที่ได้ศึกษาและพิจารณากันมาสักระยะแล้ว ก็ถึงเวลาที่จะถามตัวเองว่าคุณพร้อมแล้วใช่หรือไม่ที่จะพัฒนาความสัมพันธ์กับอีกฝ่าย การตัดสินใจลงทุนในตราสารหนี้ก็เช่นกันครับ เมื่อเรามีเงินลงทุนที่พร้อมแล้ว และได้ศึกษาข้อมูลอย่างละเอียดเพื่อทำความเข้าใจลักษณะของตัวตราสารหนี้ ระยะเวลาที่ต้องลงทุน เงื่อนไข และความเสี่ยงต่าง ๆ ครบถ้วนแล้ว หากเรายอมรับได้ก็เดินหน้าติดต่อ Dealers เลยครับ

5. ค่าเสียโอกาสมีอยู่เสมอ :บางครั้งเราอาจต้องใช้เวลาในการพูดคุยและศึกษาอีกฝ่าย ซึ่งจะมีต้นทุนเรื่องของเวลาและค่าเสียโอกาสเข้ามาเกี่ยวข้อง กล่าวคือ ใช้เวลาศึกษากันนานเกินไปและไม่สามารถพัฒนาไปต่อได้ อีกทั้งอาจจะพลาดโอกาสจากคนอื่นที่เหมาะสมกว่าก็ได้ กล่าวคือเสียทั้งเวลาและโอกาสดี ๆ นั่นเอง ในการลงทุนตราสารหนี้นั้นหากเป็นการซื้อในตลาดแรก (Primary market) แต่ละช่วงเวลามักจะมีตราสารหนี้ออกมาให้เลือกหลายรุ่นในเวลาที่ใกล้เคียงกัน อีกทั้งแต่ละรุ่นก็จะมีระยะเวลาในการจองซื้อที่สั้น ทำให้นักลงทุนมีระยะเวลาในการพิจารณาค่อนข้างจำกัด หรือหากเป็นการซื้อในตลาดรอง (Secondary market) นักลงทุนก็จะต้องเผชิญกับความผันผวนของอัตราผลตอบแทนที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ทำให้นักลงทุนอาจจะซื้อตราสารหนี้ได้ในราคาที่ตนเองพอใจหรือไม่ก็ได้ดังนั้นนักลงทุนจึงเผชิญกับการเลือกที่มีต้นทุนเรื่องเวลาที่จำกัดและค่าเสียโอกาสในการตัดสินใจอยู่เสมอ

หากได้พิจารณาอย่างถ้วนถี่รอบด้านตาม 5 ข้อที่กล่าวข้างต้นแล้ว “ใจบอกว่าใช่” ก็ไม่มีเหตุผลที่จะต้องรีรอต่อไปแล้วครับ ใส่เกียร์ห้าแล้วเดินหน้าลุยเลยครับ