ช่วงหลายปีที่ผ่านมา มีหุ้นกู้ออกใหม่คิดเป็นมูลค่าถึงปีละกว่า 8 แสนล้านบาท แต่นักลงทุนรายย่อยจำนวนมากกลับไม่สามารถซื้อหุ้นกู้ได้ หรือ ซื้อไม่ทันแม้จะไปติดต่อผู้จัดจำหน่ายตั้งแต่วันแรกที่เสนอขาย เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น

ก่อนปี 2013 หุ้นกู้ส่วนใหญ่จะเสนอขายต่อนักลงทุนทั่วไป (Public offering: PO) ซึ่งแปลว่านักลงทุนรายย่อยก็สามารถซื้อได้โดยผู้ออกกำหนดมูลค่าการซื้อขั้นต่ำไว้ไม่มากนัก อย่างไรก็ตามตั้งแต่ปี 2013 เป็นต้นมาหุ้นกู้ที่เสนอขายต่อผู้ลงทุนทั่วไป (PO) มีแนวโน้มลดลงอย่างชัดเจนจาก 68% ในปี 2012 เหลือเพียง 11% ในปี 2018 ในขณะที่การเสนอขายหุ้นกู้ต่อกลุ่มนักลงทุนสถาบันและผู้ลงทุนรายใหญ่ (Institutional investors, High networth: II/HNW) มีสัดส่วนเพิ่มขึ้นอย่างมากจาก 31% เป็น 65% เนื่องจากขั้นตอนการเสนอขายต่อกลุ่ม II/HNW ค่อนข้างสะดวกรวดเร็ว และมีต้นทุนการเสนอขายต่ำกว่าการเสนอขายต่อกลุ่ม PO ที่ต้องเปิดเผยข้อมูลอย่างละเอียดครบถ้วน ทำให้ผู้ออกหุ้นกู้ส่วนใหญ่ โดยเฉพาะที่มี Credit rating ค่อนข้างสูงหันมาออกหุ้นกู้โดยเสนอขายเฉพาะต่อ II/HNW ประกอบกับมี Demand จำนวนมากจากนักลงทุนกลุ่มนี้ ด้วยเหตุนี้ นักลงทุนรายย่อยที่ไม่ใช่ HNW จึงไม่สามารถลงทุนหุ้นกู้ในกลุ่มนี้ได้

อย่างไรก็ตาม บ่อยครั้งแม้จะเป็นนักลงทุนรายใหญ่ (HNW) ก็หาซื้อหุ้นกู้ไม่ได้เช่นกัน เนื่องจากในกระบวนการออกตราสารหนี้ มีขั้นตอนการทำ Book building คือ การสำรวจความต้องการซื้อของนักลงทุนสถาบัน เพื่อนำมากำหนดอัตราดอกเบี้ยหน้าตั๋ว (คูปอง) ที่เป็นจุดสมดุลระหว่าง Supply คือ มูลค่าหุ้นกู้ที่ต้องการออก และDemand คือ ปริมาณหุ้นกู้ที่นักลงทุนต้องการซื้อ Book building จึงเปรียบเสมือนข้อตกลงล่วงหน้าว่านักลงทุนจะลงทุนในหุ้นกู้นั้นๆหากมีการกำหนดคูปองตามที่สำรวจไป ดังนั้นนักลงทุนสถาบันเหล่านี้จึงมีสิทธิในการได้รับจัดสรรเป็นลำดับแรกตามที่แสดงความจำนงในขั้นตอนการทำ Book building ทำให้หุ้นกู้นั้นอาจถูกจองซื้อหมดตั้งแต่ก่อนวันเปิดเสนอขาย ทำให้นักลงทุนรายอื่นๆที่สนใจได้รับคำตอบว่าหุ้นกู้นั้นขายหมดแล้วตั้งแต่วันแรกที่เปิดให้จองซื้อ

ดังนั้น ทางออกสำหรับนักลงทุนรายย่อยที่สนใจลงทุนในตราสารหนี้ ก็น่าจะเป็นการลงทุนผ่านกองทุนรวมตราสารหนี้ ซึ่งก็มีข้อดีในด้านการกระจายความเสี่ยง และหากเป็นนักลงทุนรายใหญ่ที่ยังต้องการลงทุนในหุ้นกู้รายตัวก็ควรแจ้งความจำนงไว้ล่วงหน้าในการลงทุนตราสารหนี้ไว้กับสถาบันการเงินที่ใช้บริการเป็นประจำ และคอยติดตามข่าวสารอย่างสม่ำเสมอเพื่อเพิ่มโอกาสในการจองซื้อ นอกเหนือจากช่องทางดังกล่าวท่านสามารถติดตามข่าวการออกตราสารหนี้ผ่าน http://www.thaibma.or.th/ หัวข้อIssue/Issuer Highlight