โควิด-19 โรคอุบัติใหม่ที่ยังคงระบาดเกือบทั่วโลก มีผู้ติดเชื้อกว่า 8 ล้านคนและเสียชีวิตไปกว่า 4 แสนราย ภาครัฐต้องทุ่มงบประมาณจำนวนมากและต้องยอมล็อคดาวน์กิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ เพื่อควบคุมการแพร่ระบาด ส่งผลให้เศรษฐกิจทั่วโลกหดตัวสูงเป็นประวัติการณ์ ปัจจุบันหลายประเทศสามารถควบคุมการแพร่ระบาดได้แล้วและกำลังเริ่มกระตุ้นเศรษฐกิจขนานใหญ่ ซึ่งต้องใช้เงินมหาศาล เศรษฐกิจจะเป็นอย่างไรถ้ารัฐบาลไม่มีเงินมาใช้จ่าย?

ส่วนหนึ่งของเงินทุนที่ประเทศต่างๆ นำมาใช้จ่ายสู้กับโควิดได้มาจากการระดมทุนผ่านการออกตราสารหนี้ที่มีชื่อเรียกว่า “Covid-19 Response Bonds”

Covid-19 Response Bonds คือ ตราสารหนี้ที่ผู้ออกกำหนดวัตถุประสงค์การใช้เงินทั้งจำนวนหรือบางส่วนในโครงการที่ช่วยบรรเทาผลกระทบจากโควิด-19 ซึ่งก็มักจะเป็นโครงการที่เกิดประโยชน์ต่อสังคมและชุมชน ดังนั้น Covid-19 Response Bonds ก็คือ Social bond* หรือ Sustainability bond**ประเภทหนึ่ง ที่ได้กำหนดวัตถุประสงค์การใช้เงินไปในโครงการที่ช่วยบรรเทาผลกระทบจากโควิด

Covid-19 Response Bonds รุ่นแรกออกมาเมื่อวันที่ 20 มี.ค. 2020 เป็น Social bond มูลค่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ออกโดย International Finance Corporation (IFC) จากนั้นก็ตามมาด้วยอีกหลายองค์กร เช่น

◆ African Development Bank (AfDB) ออก Social bond มูลค่า 3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

◆ World Bank ออก Sustainable bond 8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

◆ Inter-American Development Bank (IADB) ออก Sustainable bond ขนาด 4.25 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

◆ Council of Europe Development Bank เป็นแกนนำในการออก Covid-19 Response Bonds ในยูโรโซน โดยการออก Social bond 1 พันล้านยูโร ตามมาด้วยธนาคารต่างๆ ดังนี้

◆ ธนาคารเพื่อการลงทุนของกลุ่มประเทศยุโรปเหนือ (Nordic Investment Bank) ออก Inaugural Response Bond มูลค่า 1 พันล้านยูโร

◆ ธนาคารเพื่อการลงทุนของประเทศอิตาลี (Cassa depositi e prestiti: CDP) ออก Social bond ขนาด 1 พันล้านยูโร

◆ ธนาคารเพื่อการลงทุนของประเทศฝรั่งเศส (Bpifrance) ออก Inaugural Covid-19 Response Bond มูลค่า 1.5 พันล้านยูโร

◆ สถาบันการเงินเฉพาะกิจของรัฐของฝรั่งเศส (Caisse Française De Financement Local: CAFFIL) ออก Social bond จำนวน 1 พันล้านยูโร นอกจากนี้ยังมี

◆ รัฐวิสาหกิจของประเทศสเปน (Instituto de Credito Oficial: ICO) ที่ออก Social bond มูลค่า 500 ล้านยูโร และ รัฐบาลท้องถิ่นอย่างกรุงมาดริด อีก 52 ล้านยูโร

◆ รวมถึง ประเทศกัวเตมาลาที่ออก Social bond แรกของกลุ่มประเทศอเมริกากลางและแคริบเบียน มูลค่า 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ

จนถึงวันนี้ โควิด-19ได้สร้างความเสียหายต่อมวลมนุษย์อย่างมหาศาล มูลค่าการออก Social bond และ Sustainability bond ทั่วโลกในปีนี้ขยายตัวขึ้นเกือบ 2 เท่าจากช่วงเวลาเดียวกันปีที่แล้ว โดยตั้งแต่ต้นปีจนถึงวันที่ 15 พ.ค. 2020 มีการออก Social bond แล้วถึง 11.58 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ มากกว่าช่วงเดียวกันปีที่แล้ว 86% ซึ่งกว่า 7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เป็น Covid-19 Response Bonds เพื่อรับมือโควิด-19 โดยเฉพาะ

ส่วน Sustainability bond ในปีนี้มียอดการออกถึง 25.62 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ สูงกว่าปีที่แล้ว 87% โดยเกือบครึ่งหนึ่งเป็น Covid-19 Response Bonds สำหรับรับมือโควิด

ในช่วงที่เหลือของปีนี้ หวังว่าการระบาดของโควิด-19 จะคลี่คลายไปโดยเร็ว การดำเนินชีวิตและกิจกรรมทางเศรษฐกิจกลับเข้าสู่ภาวะปกติ Social bond และ Sustainability bond จะได้ออกมาเพื่อนำไปใช้ยกระดับคุณภาพชีวิตและสังคมของผู้คนในด้านอื่นๆ ให้ดีขึ้น

*บทความ Social bond พันธบัตรเพื่อสังคมที่เป็นสุข

**บทความ Sustainability bond หุ้นกู้เพื่อความยั่งยืนของสังคมและสิ่งแวดล้อม