จะพูดถึงหุ้นกู้แปลงสภาพให้เข้าใจได้ง่าย เราควรเริ่มจากการพูดถึงหุ้นสามัญ ซึ่งเป็นสิ่งที่นักลงทุนส่วนใหญ่คุ้นเคยกันมากกว่า การลงทุนในหุ้นสามัญ นักลงทุนจะมีสถานะเป็นเจ้าของบริษัท ผลตอบแทนที่จะได้รับคืน เงินปันผลที่ไม่แน่ไม่นอนขึ้นกับผลประกอบการของบริษัท และอีกส่วนที่นักลงทุนคาดหวังกันมากกว่าก็คือ กำไรจากส่วนต่างราคาซื้อราคาขาย (Capital gain) หากบริษัทมีผลประกอบการที่ไม่ดี ราคาหุ้นก็ลดต่ำลง นักลงทุนอาจขาดทุนอย่างมากได้ (Capital loss) ดังนั้นหุ้นสามัญจึงมีความเสี่ยงสูงแต่ก็มีโอกาสให้ผลตอบแทนสูงเช่นกัน

สำหรับตราสารหนี้ นักลงทุนมีสถานะเป็นเจ้าหนี้ และจะได้รับดอกเบี้ยและเงินต้นตามเวลาที่กำหนด ซึ่งหากบริษัทยังดำเนินการได้เป็นปกติต่อให้ขาดทุนก็ยังต้องจ่ายดอกเบี้ยตามอัตราที่กำหนดไว้ ทำให้ตราสารหนี้มีความเสี่ยงในแง่ของความผันผวนที่ต่ำกว่าหุ้นมาก แต่ในขณะเดียวกันก็อาจให้ผลตอบแทนโดยเฉลี่ยต่ำกว่าหุ้นสามัญที่มีโอกาสในการทำกำไรหากราคาหุ้นปรับขึ้น

ส่วนหุ้นกู้แปลงสภาพ(Convertible bond) เป็นตราสารหนี้ที่นักลงทุนสามารถเปลี่ยนจากหุ้นกู้เป็นหุ้นสามัญของบริษัทผู้ออกได้ตามราคาที่กำหนดโดยบริษัทผู้ออกจะออกหุ้นสามัญในจำนวนที่มีมูลค่าเท่ากับตราสารหนี้ที่ถืออยู่สถานะของนักลงทุนจึงเปลี่ยนจากเจ้าหนี้เป็นเจ้าของ และด้วยสถานะการเป็นเจ้าของ จึงทำให้นักลงทุนมีโอกาสได้รับกำไรจากส่วนต่างราคาซื้อและราคาขาย(Capital Gain) หากราคาหุ้นปรับตัวสูงขึ้น แต่หากราคาหุ้นในตลาดยังคงต่ำกว่าราคาที่กำหนดไว้ในการแปลงสภาพ นักลงทุนก็สามารถเลือกที่จะไม่แปลงสภาพเป็นหุ้น และถือเป็นตราสารหนี้ต่อไปเพื่อรับดอกเบี้ยแต่ละงวดตามที่กำหนดไว้ (ซึ่งจะต่ำกว่าหุ้นกู้ปกติของผู้ออกเดียวกัน) และรับเงินต้นคืนที่ราคาพาร์ ณ วันหมดอายุ

จะเห็นได้ว่าหุ้นกู้แปลงสภาพ ได้รวมข้อดีของทั้งตราสารหนี้และหุ้นสามัญเข้าด้วยกันคือ มีผลตอบแทนขั้นต่ำ ในขณะที่มีโอกาสได้รับผลตอบแทนสูงขึ้นหากบริษัทมีผลประกอบการดี โดยผู้ลงทุนสามารถจะเลือกลงทุนในหุ้นกู้แปลงสภาพของบริษัทที่คาดหวังว่าราคาหุ้นจะปรับสูงขึ้นในอนาคต แล้วทำไมบริษัทจึงออกตราสารหนี้ชนิดนี้กัน เรามาติดตามกันต่อในตอนหน้า