ท่ามกลางข่าวสารมากมายเกี่ยวกับอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาล (Bond Yield) ทั่วโลกที่มีค่าติดลบ เสมือนเป็นกลุ่มเมฆฝนที่ตกกระจายไปทั่ว ถ้าลองนับจำนวนประเทศที่มี Bond Yield Negative ในปัจจุบัน จะพบว่านับนิ้วมือไม่พอแล้ว แถมจำนวนดังกล่าวก็มีแนวโน้มที่จะเพิ่มมากขึ้นด้วย อย่างไรก็ตามในบทความนี้ ประเด็นไม่ใช่จำนวนประเทศ แต่จะมาดูกันว่าเมฆฝนนี้ปกคลุมกินขอบเขตมากน้อยขนาดไหนในกลุ่มประเทศดังกล่าว หรือมี Bond กี่รุ่นอายุแล้วที่ Yield กลายเป็นติดลบ??

จากการศึกษาพบว่า Bond Yield ติดลบ กระจุกตัวอยู่ในกลุ่มประเทศยุโรปเนื่องจากมีความเชื่อมโยงกันค่อนข้างมากผ่านบริบทสหภาพยุโรป (อียู) และจะยิ่งแน่นแฟ้นขึ้นไปอีก หากประเทศนั้นตกลงร่วมใช้ระบบการเงินหรือธนาคารกลางแห่งเดียวกัน ซึ่งก็คือธนาคารกลางยุโรป (อีซีบี) อนึ่ง สำหรับนโยบายการคลังแต่ละประเทศจะมีเสรีในการดำเนินนโยบาย เพียงแต่ต้องปฏิบัติภายใต้กรอบที่ทางอียูกำหนด จึงส่งผลให้รุ่นอายุของ Bond ที่มีในแต่ละประเทศสั้นยาวไม่เท่ากัน ทั้งนี้ ประเทศแรกที่ Bond Yield ติดลบ คือ สวิตเซอร์แลนด์ รุ่นอายุ 10 ปี เมื่อ ม.ค. 2015 และนับตั้งแต่นั้นมาจนถึงปัจจุบัน ก็ได้ขยายวงจนส่งผลให้ Bond Yield ของ สวิตเซอร์แลนด์ ตลอดทุกช่วงอายุถึง 50 ปีกลายเป็นติดลบ ด้านประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดในยุโรปอย่างเยอรมนี ก็พบว่า Bond Yield ติดลบตลอดทุกช่วงอายุจนถึง 30 ปี ส่วนกลุ่มประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจลดต่ำตามลงมาอย่างฝรั่งเศส อิตาลี และสเปน ก็มี Bond Yield ติดลบจนถึงช่วงอายุที่ 15 ปี 1 ปี และ 9 ปี ตามลำดับ

อีกหนึ่งประเทศอย่างเดนมาร์ก ก็พบ Bond Yield ติดลบเช่นกัน โดยติดลบยาวจนถึงอายุ 20 ปี แต่จุดหนึ่งที่น่าสนใจ คือ เมื่อวันที่ 13 ส.ค. ที่ผ่านมา ธนาคารพาณิชย์แห่งหนึ่งในเดนมาร์ก ได้ส่งผ่านกระแสดอกเบี้ยติดลบมายังสินเชื่อบ้าน ส่งผลให้เกิดดอกเบี้ยกู้ยืมสินเชื่อบ้านติดลบเป็นครั้งแรกของโลก ทั้งนี้ ในทางทฤษฎีก็คือผู้กู้ยืมจะจ่ายเงินคืนน้อยกว่าเงินที่ยืมไปจากธนาคาร แต่อย่างไรก็ตามในทางปฏิบัติเมื่อรวมค่าธรรมเนียมต่างๆ แล้ว ทางผู้กู้ยืมก็มีแนวโน้มที่ยังต้องจ่ายเงินคืนมากกว่าที่กู้ยืมไปอยู่ดี เพียงแต่อาจเป็นมูลค่าที่ไม่สูงนัก นอกเหนือจากยุโรปแล้ว ก็มีประเทศจากเอเชียเพียงหนึ่งเดียวซึ่งก็คือ ญี่ปุ่น ที่มี Bond Yield ติดลบและติดลบจนถึงอายุ 15 ปี

โดยสรุปจะเห็นได้ว่ากลุ่มเมฆฝน Bond Yield Negative ได้ปกคลุมไปหลายประเทศแล้ว ส่วนประเด็นที่มาที่ไปของการเกิด Bond Yield ติดลบ รวมถึงมีความเชื่อมโยงกับดอกเบี้ยนโยบายของธนาคารกลางอย่างไร โปรดติดตามต่อกันในบทความหน้าครับ